Prawo Międzynarodowe
Jeżeli chcieć uchwycić skalę ewolucji suwerennej władzy we wszystkich
jej wymiarach(1300-1648-1800…)
1)Kto jest suwerenem?
2)Jakie są prerogatywy suwerena?
3)Jaki zbiór reguł, o jakich cechach normuje relacje z
innymi legitymizowanymi do jej uprawiania?
Ad.1)
Suweren- „…królowie usamodzielniając
się w Bodin’owskim znaczeniu, eliminowali struktury lenne,
zaś relacje lennych zależności zastępowały stopniowo utrwalające się
wielopoziomowe hierarchiczne relacje zależności ukształtowanych już
stanów wobec króla, centralizacja władzy
królewskiej, zuniformizowany system administracyjny, z
administracją centralną (dworem), konieczną dla władania coraz
rozleglejszymi materialnie życia królestwa”(Mączak)
Następuje zanikanie idei rei publicae christianitatis.
Przestrzeń europejską określa i dzieli augsburska (1555) zasada cujus
regio,eius religio.
Kształtuje się nowa zasada monarchiczna –
„(…)…Król jest postrzegany
jako głowa wielkiej rodziny, jego władztwo, przestrzeń jaką włada
(państwo) niezależnie od szczegółowych konfiguracji
własnościowych w jego obrębie traktowane są jako jego własność. Określa
to ściśle, (choć niezgrabnie) wyraża termin proprietary dynasticism
– „dynastycyzm własnościowy”(Mączak)
Idea monarchiczna, jej trwałość, pozwala suwerenowi dysponować
terytorium i mieszkańcami -‘państwem’ jakby
stanowili oni jego majątek alodialny.
Władza suwerena, o takim charakterze jest, po 1648r w znaczących
przestrzeniach mocno (i trwale już) zestalona (Królestwa
Anglii, Francji, Portugalii, Szwecji, Danii), bądź obejmuje
przestrzenie niewielkie. Cesarstwo (Rzesza) po 1648 roku jakkolwiek
zostaje, praktycznie przekształca się w 355 samodzielnych, suwerennych
podmiotów.
Zamyka się społeczność europejska we współczesnym tego słowa
znaczeniu.
Ad.2)
Gdy pytamy o prerogatywy suwerena powiedzieć możemy że władca skupia w
swoim ręku i realizuje wszystkie możliwe w owej dobie do wyobrażenia
prerogatywy władzy (publicznej).
Pełna władza oznacza, że monarcha jest nie tylko:
* wodzem i sędzią
* lecz także prawodawcą – a moc stanowienia prawa staje się i
będzie odtąd uznawana za najważniejszy atrybut władzy publicznej
(władzy suwerennej).
W stosunkach wewnętrznych jak i zewnętrznych taki stan rzeczy prowadzi
stopniowo do potwierdzenia najwyższego znaczenia woli suwerena w
procesie stanowienia reguł rządzących stosunkami wewnętrznymi i
międzynarodowymi.
Monarcha zatem, u schyłku tego okresu jest utożsamiany z państwem.
Państwo jest utożsamiane z monarchią – dynastią panującą.
„L’etet c’est moi’ –
władza suwerena jest absolutna.
S’agrandir est la plus digne et le plus agreable occupation
des souverains (“Wznosić się ku chwale- oto najbardziej
stosowne i najprzyjemniejsze zajęcie władcy„) Ludwik XIV
Ad.3)
Gdy pytamy jaki zbiór reguł normuje relacje
wzajemne suwerenów, skonstatować musimy ich ilościową i
jakościową ewolucję, odnotowaną w pracach licznych przedstawicieli nauki
(XV,XVI,XVII i XVIII w.)
Zwanych:
* twórcami prawa międzynarodowego,
* klasykami prawa międzynarodowego
Centralną postacią wśród klasyków jest Holender
Hugo de Groot
(Grocjusz, 1583-1645),zwany „ojcem prawa
międzynarodowego”
Jego wkład w refleksję nad prawem sprawia, że refleksję
klasyków prawa międzynarodowego dzielimy na czynioną:
1) przed Grocjuszem
2) przez Grocjusza
3) po
Grocjuszu
1) przed Grocjuszem