Prawo Międzynarodowe
Termin ‘społeczność międzynarodowa’ opisujący krąg
podmiotów uczestniczących w międzynarodowym obrocie dotyczy
zjawiska ewoluującego przez wieki, gdy mieć na uwadze :
Jej ilościowy/jakościowy skład
Cechy wyróżniające jej uczestników
Hierarchie celów
Formuły komunikacji
Skąd przybywamy zatem?
Etapy ewolucji społeczności międzynarodowej:
Okres średniowiecza:
476 – 800
800 – 1492
Czasy nowożytne
1492 – 1789
1789 – 2006
800 – (1054) 1492
„Elementem jednoczącym świat średniowieczny było
zinstytucjonalizowane chrześcijaństwo... Pustkę, jaka pozostała po
upadku cesarstwa rzymskiego, wypełniała rosnąca świadomość
chrześcijaństwa – nie tylko jako wspólnoty
religijnej, ale także jako spójnego bytu politycznego.
Przywódcy chrześcijaństwa zarówno duchowi, jak i
polityczni, związani z kolejnymi okresami jego dziejów
– stopniowo przejmowali rolę rzymskich cesarzy. Na Zachodzie,
gdzie cesarstwo zaczęło się rozpadać najwcześniej, biskup Rzymu był
tym, który stworzył pojęcie nowego ładu opartego na
połączonej władzy Kościoła łacińskiego i katolickiego
cesarza” (Davies)
„(...) centralnym wątkiem średniowiecza była reorganizacja
świata chrześcijańskiego, czyli przekształcenie go w nowy system
imperiów (renovatio imperii)” (Davies)
Z jednej strony bowiem przyjęte przez Grzegorza VII w 1075 roku w
Dictatus Papae reguły jasno wskazywały, że władzę zwierzchnią nad
władcami świeckimi sprawuje papież;
Że jest on mediatorem i arbitrem we wszelkich sporach między nimi
Jako obrońca wiary zachowuje prawo składania z urzędu grzesznych
władców
Zwalnia z przysięgi na wierność jego poddanych
Znoszenia praw, które w jego opinii są sprzeczne z prawem
boskim, prawem natury
Z drugiej zaś strony juryści cesarscy byli autorami formuł, wg
których
"Wszyscy królowie sprawują swe rządy pod kontrolą cesarską";
"Nowe monarchie są prowincjami cesarstwa";
"Królowie są jedynie królami prowincji".
Bieg rywalizacji nie zmieniał faktu, że stany rzeczywistej politycznej
dominacji Rzymu lub cesarstwa były w obrębie rei publicae
christianitatis:
Krótkotrwałe
Przestrzennie ograniczone
Nie mogły się spełnić w sposób trwały z wielu przyczyn:
Krótkotrwałości ludzkiego życia
Sporów dynastycznych
Ambicji lenników
Nade wszystko zaś istoty lennych personalnych) relacji i rządzących
nimi reguł (wasal mojego wasala nie jest moim wasalem)
Skutkiem lennego porządku jest to, że:
(...) Wasale dzierżyli lenna od kilku seniorów,
którzy mogli wejść ze sobą w konflikt; niekiedy wasal z
racji jednego lenna stawał się zwierzchnikiem swego seniora z innego
tytułu. Zasada wierności stawała się w takich warunkach skomplikowana,
wręcz iluzoryczna. Poważnie utrudniało to proces budowy państwa;
Pojęcie państwa z trudem tylko przystaje do owych struktur osobistych
zależności... W nauce niemieckiej przyjął się, więc termin
Personenverbandstaat – państwo więzi osobistej –
odróżniającej państwo średniowiecza od nowożytnego, czyli
terytorialnego” (Mączak).
Na organizm Świętego Cesarstwa Narodu Niemieckiego składało się w
przedziale wieków XI – XII, 1789
Personenvervandstaat
„Istotę świata średniowiecza charakteryzuje to, że ośrodki
władzy miały każde różnie skonfigurowane uprawnienia. Żaden
z nich nie był suwerenny, wszystkie poddane były chrześcijańskiemu
ideałowi wspólnoty, którego znamiona określały
dwa przesłania: równości wszystkich bez wyjątku ludzi przed
Bogiem oraz istnienia braterskiej wspólnoty wiernych Papież
i cesarz, monarchowie, baronowie, książęta, biskupi i rycerze wszyscy
żyli, zatem w świecie rządzonym przez reguły chrześcijańskiego common
law, które ich wzajemnie wiązało, umocowywało do działania i
ograniczało w działaniach. Nikt nie był w istocie rzeczy najwyższy. Jak
figury szachowe, nie byli do siebie podobni, każdy miał swoje własne
przywileje. W świecie współczesnym, państwa są wszystkie
podobne do siebie w swoich przywilejach, każde z nich jest suwerenne, i
nie istnieje żaden wspólny ideał, który by je
wiązał, poza może powszechnym porozumieniem, co do tego, aby szanować
wzajemnie swoją suwerenność.” (Philpotte)
Chrześcijańskie common law?
W kręgu 1789 Personenvervandstaat odnajdujemy wszak 1789 praw
lokalnych, na które nałożyć trzeba nadto siatkę
kształtujących się praw stanowionych (??? Nie wiem, o co chodzi:/)
Chrześcijańskie common law to dla aspirujących do dokonania, renovatio
imperii – to…Prawo już istniejące…
Początkowo IX – XII w. Prawo rzymskie
Następnie dla cesarza prawo rzymskie, dla papieża zaś (XII w.) Prawo
kanoniczne
Prawo rzymskie – kodeks Justyniana (VI n.e.) –
Obejmujący:
Kodeks – kilka tysięcy ustaw cesarzy rzymskich
Digesta – 50 ksiąg wybór dzieł klasycznych
znawców prawa iuris prudentes
Instytucje – zwięzły podręcznik do nauki prawa
Nowele – ustawy Justyniana i jego następców
Bolońscy glosatorzy