Prawo Międzynarodowe

Są z tej przyczyny postrzegane też jako akty interpretacji postanowień Karty Narodów Zjednoczonych dokonywanej przez członków Organizacji.
Rezolucje te nazywane są w szczególny sposób. To „deklaracje”.


Pierwszą przyjętą 10.12.1948 roku przez Zgromadzenie Ogólne Deklaracją była Powszechna Deklaracja Praw Człowieka.

Oceniając ich charakter (deklaracji) MTS w sprawie Nikaragua v. US (1986) stwierdził, że „Zgoda na tekst takich rezolucji, (...) nie może być rozumiana jako jedynie ‘powtarzanie lub uściślenie’ zobowiązań traktatowych, przyjętych w Karcie. (...) może być rozumiana jak wyraz zgody głosujących na ważność przyjętej reguły lub zbioru reguł deklarowanych przez same rezolucje”.


Słuszność
Art. 38 § 2 statutu MTS stanowiący „Postanowienie niniejsze nie stanowi przeszkody, aby Trybunał mógł orzekać ex aequo et bono, o ile strony na to zgadzają się”.

... wywołuje problem słuszności w prawie międzynarodowym;


‘Słuszność’ w refleksji prawno międzynarodowej ma dwa  wymiary:

1. equitas, equity – może stanowić:
A.    samodzielną, niezależną od zbioru reguł prawa pozytywnego, samodzielną podstawę normowania kwestii ( wyrokowania w sporze);
B.    zbiór zasad, które łącznie z regułami prawa międzynarodowego wskazanymi m.in. w art. 38 statutu MTS stanowią podstawę normowania kwestii (wyrokowania w sporze);

2. ‘słuszność’ to także implikujący – w procesie stosowania prawa – imperatyw kierowania się łącznie dwoma zasadami:

„Reguła prawa musi być słuszna” + „Reguła prawa musi być interpretowana w sposób słuszny”


1 A. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z przypadkiem, w którym sędzia:

za zgodą stron rozstrzyga wyłącznie na podstawie słuszności i sprawiedliwości;

Akt rozstrzygania może w szczególności polegać na:
-    faktycznym oddaleniu reguły prawa pozytywnego jako ‘niesłusznej’ – i wydaniu ex aequo et bono orzeczenia – (contra legem);
-    na koniecznym uzupełnieniu w odwołaniu do słuszności luki w prawie pozytywnym, co w następstwie poczynionej korekty prawa ustanowi samodzielną ‘słuszną’ podstawę rozstrzygania sporu;
-    na rozstrzyganiu sporu w sytuacji braku norm prawa pozytywnego;

Praktyka orzekania wyłącznie ex aequo et bobo?

Strony nie zwracały się o to do MTS i STMS

Postępowania arbitrażowe

Traktat między Boliwią a Paragwajem (21.06.1938) stanowił, iż bieg linii granicznej określą Prezydent US, Argentyny, Brazylii, Peru, Urugwaju i US jako arbitraży ex aequo et bono.

Sprawa Trail Smelter (US v. Kanada) (1941)
Emisja gazów zawierających związki ołowiu pochodzących z fabryki kanadyjskiej spowodowała nieodwracalne szkody w przygranicznych przestrzeniach rolniczych w US.

Trybunał poszukując reguły pozwalającej spór rozstrzygnąć, stwierdził:
- nie istnieją reguły prawa międzynarodowego normujące kwestie zanieczyszczeń powietrza;

- w drodze analogii mógłby stosować reguły dotyczące zanieczyszczeń wód, lecz brak i takich reguł;

- sięgnął do rozstrzygnięć sądów krajowych SN US i Trybunału Federacyjnego Szwajcarii dotyczących spraw zanieczyszczania wód w sporach pomiędzy członkami federacji (stanami i kantonami);

- spory członków federacji zakwalifikował jako – ‘sytuacje międzynarodowe’; rozstrzygnięcia sądów najwyższych członów federacji mogły być zatem przyjęte per analogiam dla rozstrzygania sporów między państwami;

Trybunał przyjął, że „(...) wg. zasad prawa międzynarodowego, jak i prawa amerykańskiego, żadne z państw nie ma prawa użytkowania, lub dopuszczania do użytkowania swego terytorium w sposób, który wyrządza, w następstwie emisji gazów na sąsiedzkie terytorium, szkodę temu terytorium, lub dobrom znajdującym się na nim, jeśli poważne następstwa tego rodzaju wystąpią i jeśli szkoda zostanie potwierdzona dowodami pewnymi i przekonującymi”

Ta sprawa stanowiąca punkt wyjścia dla kształtowania się międzynarodowego prawa ochrony środowiska, jest postrzegana jako rozstrzygnięcie uczynione w odwołaniu do zasad słuszności.

Względy słuszności (ex aequo et bono) przemawiają za tym, aby przyjąć, iż w porządku międzynarodowym istnieje reguła, która nakazuje użytkować terytorium w sposób nie wywołujący uszczerbku sąsiadom.

Rozstrzygnięcie ex aequo et bono polega:
- na koniecznym uzupełnieniu w odwołaniu do słuszności luki w prawie pozytywnym, co w następstwie poczynionej korekty ustanowi samodzielną ‘słuszną’ podstawę rozstrzyganie sporu;


1 B. Słuszność (zasady słuszności) wraz z regułami prawa międzynarodowego podstawą normowania kwestii (w tym rozstrzygania sporu).

Art. 83 konwencji o prawie morza 1982 roku w ust. 1 znajdujemy: „Delimitacja szelfu kontynentalnego pomiędzy państwami, których wybrzeża sąsiadują ze sobą lub są położone naprzeciw siebie powinna nastąpić w drodze porozumienia na podstawie prawa międzynarodowego w rozumieniu art. 38 Statutu MTS oraz zgodnie z zasadami słuszności.

Jeżeli przyjąć, że kształtuje się pewna linia orzecznictwa MTS w sprawie delimitacji szelfu to można przyjąć, iż gdyby MTS interpretował zwrot ‘zgodnie z zasadami słuszności’ dzisiaj to przywołałby interpretację tego zwrotu uczyniona w sprawie delimitacji szelfu kontynentalnego Morza Północnego (1969).

W sprawie tej Trybunał w sporze (Dania, Holandia v. RFN) rozstrzygając spór uznał (1969), że wobec nie ukształtowanych w tamtej dobie, w prawie zwyczajowym reguł delimitacji szelfu, delimitacja spornego szelfu powinna być dokonana przez strony na podstawie „zasad słuszności” , z uwzględnieniem ‘okoliczności szczególnych’ (konfiguracji wybrzeża, struktury fizycznej i geologicznej szelfu, racjonalnej relacji między obszarem szelfu a długością linii brzegowej państw). Trybunał wezwał strony do zawarcia stosownego porozumienia. Strony uczyniły to w 1970 roku.