Prawo Międzynarodowe

Kompetencja ta jest przyznawana organom organizacji międzynarodowych w stopniu więcej niż ograniczonym, w bezpiecznych politycznie granicach.


Art. 21 Karty Międzynarodowej Organizacji Zdrowia stanowi, że Zgromadzenie Ogólne (organ plenarny) ‘ma kompetencję przyjmowania rozporządzeń dotyczących:
-    rodzajów środków sanitarnych
-    procedur ustanawiania kwarantanny
-    jak i wszelkich innych procedur ‘służących zahamowaniu rozprzestrzeniania się chorób z jednego kraju do drugiego’

Światowa Organizacja Meteorologiczna może zgodnie z art. 7-d „przyjąć rozporządzenia techniczne dotyczące praktyk i procedur meteorologicznych”

Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego i Międzynarodowa Organizacja Morska ustanawiają wiążące członków ‘standardy międzynarodowe’ ; tj. zasady żeglugi powietrznej, warunki techniczne jakim muszą odpowiadać samoloty, statki, itp.

Zgromadzenie, organ plenarny Międzynarodowej Organizacji Dna Morskiego ma kompetencje rozpatrywania i zatwierdzania (...) zasad, przepisów i procedur w sprawach sprawiedliwego podziału finansowych i innych ekonomicznych korzyści osiąganych z działalności w Obszarze oraz opłat i udziałów (...) – art. 160.2. lit. f konwencji o prawie morza z 1982 roku.


Zupełnie, skrajnie wyjątkową – na tle podanych przykładów – jest praktyka tworzenia prawa drogą uchwał, przyjęta w obrębie europejskich OM – tj. Wspólnot Europejskich.


II. Uchwały niewiążące (rzecz o soft law, przede wszystkim).

Uchwały (organów plenarnych na ogół) – zalecenia, rekomendacje są propozycją (zaproszeniem do) postępowania zgodnego z przyjętymi w nich regułami.

Adresaci tych zaleceń nie mają – w świetle statutu OM – obowiązku , aby je przyjąć. Postępowanie niezgodne z regułami zaleceń nie rodzi po stronie adresata odpowiedzialności prawno – międzynarodowej, jakie jest oczywistym skutkiem naruszenia prawa.

Czy podejmowanie zaleceń jest zatem ‘sztuką dla sztuki’?

Pozostając w kręgu uchwał wyłącznie ONZ zauważamy, że Zgromadzenie Ogólne przyjęło ok. 8 000 rezolucji od 1946 roku do 1993 roku.

Zapytajmy...
Jaką funkcję mają zalecenia do spełnienia?
Jaki jest ich walor normatywny?


Co do funkcji:
Funkcją podstawową jest funkcja koordynowania zachowań – gros rezolucji proponuje pewien wzorzec zachowań;

Siła oddziaływania różna.

Wiemy jednak, że przyjęcie rezolucji przez ZO:
-    jest wyrazem istnienia zbioru (potrzebnych) reguł ‘zdolnych’ do kształtowania, koordynowania zachowań adresatów we wskazanej nią dziedzinie obrotu;

Uzupełnia funkcję koordynującą funkcja korygowania zachowań państw członków ONZ – funkcja ściśle polityczna;

Spełnienie tej ‘upominawczej’ roli przez zalecenia jest możliwe, bowiem przyjmuje się, że przyjęcie nie może być uważane za akt ingerowania w sprawy należące do kompetencji wewnętrznej państwa.

Rezolucje korygujące zachowania są zatem znaczącym sposobem i środkiem wywierania presji politycznej – łączą elementy presji psychologicznej z elementami kontroli (powtórna debata).


Co do waloru normatywnego (o soft law, m.in. wprost):
Walor normatywny rezolucji – o czym mowa? – o mocy rzeczywistego oddziaływania (oczekiwania) rezolucji na zachowania, a po ich podjęciu, postrzegania i oceniania tych zachowań w płaszczyźnie prawa międzynarodowego.

W opinii doradczej w sprawie legalności użycia broni nuklearnej MTS (1996) MTS stwierdził „(...) rezolucje Zgromadzenia Ogólnego, nawet jeśli nie posiadają mocy wiążącej, mogą czasami posiadać walor normatywny”.


Po pierwsze, państwo członkowskie ma obowiązek rozważania zalecenia w dobrej wierze;
Obowiązek ten wynika:

z faktu, iż przyjmowane zalecenia wyraża opinię większości członków organizacji;

z oczywistego założenia zgodności proponowanych reguł z celami organizacji – przedkładane zaleceniem reguły służą ich osiąganiu;


Po drugie, państwo członkowskie ma prawo rezolucję stosować, a więc postępować zgodnie z jej regułami.

Zalecenie zatem:

z natury swej implikuje prawo aplikowania reguł rezolucji; pozostających, w założeniu, w pełnej harmonii ze statutem;

aplikowanie reguł statuuje nową sytuację prawną, w przypadku, gdy normy rezolucji nie pozostają w zgodności z reżimem prawa normującym dany typ międzynarodowych relacji (zalążek nowego prawa);


Po trzecie, walor normatywny rezolucji może w szczególny sposób sankcjonować jej przedmiot.
Rezolucja może mianowicie:

odzwierciedlać istniejące normy prawa zwyczajowego (refleks praktyki, nade wszystko opinio iuris), np. jedna z pierwszych rezolucji – nr 95 (I) (1946) rekapitulująca reguły przyjęte w statucie Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze, dotyczące zakazu popełniania wymienionych w nim zbrodni i obowiązku ich ścigania;

być de facto ‘projektem’ przyszłego traktatu, np. deklaracja ZO zakazująca tortur – 1984 – konwencja o zakazie tortur (1985)

być aktem – świadomego animowania rezolucją rozwoju norm prawa zwyczajowego w danej dziedzinie ;


Jak na tle owych 8 000 rezolucji wyróżnić owe rezolucje o normatywnej mocy?
Otóż wśród wzmiankowanych 8 000 rezolucji, około 80 rezolucji stwierdza w sposób jasny i nie budzący wątpliwości o potrzebie przyjęcia i stosowania ujętych nimi generalnych reguł przez wszystkie państwa członków Organizacji .