Prawo Międzynarodowe
Przypadki podejmowania uchwał indywidualnych, wiążących przez ZO są
bardzo rzadkie. Karta NZ wyposaża – co do zasady –
Zgromadzenie Ogólne ‘jedynie w kompetencję
podejmowania niewiążących uchwał pro foro externo – zaleceń
(rekomendacji)”
Art. 10 „ZO może omawiać wszelkie zagadnienia lub sprawy,
wchodzące w zakres niniejszej Karty (...) jak również może,
z zastrzeżeniem art. 12, udzielać w związku z takimi zagadnieniami i
sprawami, udzielić zaleceń członkom Narodów Zjednoczonych
albo RB, albo też i członkom Narodów Zjednoczonych i
RB”.
Art. 11.2 „ZO może omawiać każdą sprawę dotyczącą utrzymania
międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa wniesioną przez członka
Organizacji albo przez RB (...) może ono, z zastrzeżeniem przewidzianym
w art. 12, udzielać w tych sprawach zaleceń państwu lub państwom albo
Radzie Bezpieczeństwa, albo jednym i drugim. (...)”
Art. 12.1 „Gdy Rada Bezpieczeństwa pełni w związku z jakimś
sporem lub sytuacją funkcje powierzone jej przez niniejszą Kartę
[rozdział VII Karty p.m.] ZO nie może udzielić jej żadnych zaleceń
odnoszących się do tego sporu lub sytuacji, chyba że RB tego
żąda”.
Pierwszy przypadek przyjmowania uchwały indywidualnej wiążącej ZO,
znajduje wyraźną autoryzację w art. 4 Karty NZ.
Art. 4.1 „Do ONZ mogą być przyjęte wszystkie (...) państwa
miłujące pokój, które przyjmą zobowiązania
zawarte w niniejszej Karcie i, zdaniem Organizacji, zdolne są i pragną
zobowiązania te wykonać”
2. „Przyjęcie takiego państwa
do ONZ nastąpi decyzją ZO, powziętą na zalecenie RB”.
Drugi przypadek przyjęcia przez ZO uchwały indywidualnej wiążącej,
literalnego wsparcia w postaci Karty nie posiada.
Sytuacja ‘wysyłania sił pokojowych’ w
sposób oczywisty dotyczy... „sprawy dotyczącej
utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa”
O takiej kategorii spraw mówi art. 11.2 Karty,
który stwierdza: „ZO może omawiać każdą sprawę
dotyczącą utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa wniesioną
przez członka Organizacji albo przez RB (...) może ono, z zastrzeżeniem
przewidzianym w art. 12, udzielać w tych sprawach zaleceń państwu lub
państwom albo RB, albo jednym i drugim(...)”
Skoro ‘jedynie’ „zaleca”, jak
zdolność podejmowania przez ZO uchwały indywidualnej wiążącej o
‘wysyłaniu sił pokojowych’ wyjaśnić?
Rzecz będzie kolejno o:
Źródłach praktyki wysyłania „sił pokojowych
ONZ”;
i ocenie podstaw prawnych jej uprawniania przez ZO dokonanej przez MTS
Konflikt między Egiptem a Izraelem (1956);
Interwencja zbrojna Francji i UK w Egipcie (10.11.1956);
Politycznie – anty-egipska akcja obu mocarstw –
następstwo m.in. nacjonalizacji Kanału – Towarzystwa
Sueskiego – 44% udziałów UK, podobnie F, zaś Egipt
tylko 7 % udziałów;
RB nie mogła interweniować na podstawie rozdz. VII –veto
Francji i UK.
Presja ZSRR i USA – na Francję i UK – umożliwiła
działania ‘inne’ niż przewidziane rozdz. VII karty
NZ
Zgromadzenie Ogólne zwróciło się do państw w
konflikcie o zawieszenie ognia, a następnie zdecydowało o utworzeniu
sił pokojowych (64 głosy za przy 12 wstrzymujących się). Umowa ONZ (ZO)
– Egipt – podstawą prowadzenia misji.
Praktyka Zgromadzenia Ogólnego dała początek wywiedzenia z
art. 11.2 Karty ‘nowej praktyki’.
MTS w swych opiniach doradczych wyjaśnił tę zdolność ZO:
W opinii doradczej w sprawie niektórych wydatków
ONZ (1962) stwierdził:
„ZO jest upoważnione do decydowania o podjęciu przez
członków ONZ operacji utrzymania pokoju (wysyłania sił
pokojowych p.m.) i oceny wszelkich skutków, jakie podjęcie
operacji niesie dla państw”.
A w opinii doradczej w sprawie Namibii (1971) – trzeci
przypadek – stwierdzał, iż Zgromadzenie Ogólne
konstatując (uchwałą) zakończenie mandatu RPA (konsekwencja
‘poważnego naruszenia’ umowy mandatowej przez RPA):
„(...) nie formułuje opinii o faktach, lecz opisuje sytuację
prawną. Byłoby niewłaściwym zakładać, iż skoro Zgromadzenie posiada
zasadniczo uprawnienie podejmowania zaleceń, uniemożliwia to
Zgromadzeniu przyjęcie, w przypadkach należących do jego kompetencji,
rezolucji posiadającej walor decyzji podjętej z intencją jej
wykonania”
Ukształtował się zatem wolą państw członkowskich ONZ –
zwyczaj – modyfikujący rygor art. 10 i 11.2 Karty –
a MTS w swych opiniach fakt ukształtowania się takiej normy zwyczajowej
potwierdza.
Uchwały indywidualne, wiążące Rady Bezpieczeństwa, to:
Decyzje Rady Bezpieczeństwa – np. uchwały podejmowane na
podstawie rozdz. VII Karty w sytuacji ‘zagrożenia pokoju,
naruszenia pokoju i aktów agresji’ polegające na
stosowaniu sankcji;
B. Uchwały wiążące ogólne
Kompetencja OM stanowienia norm ogólnych i abstrakcyjnych
– jest kompetencją w swym skutku daleko idącą. OM zastępuje
krajowego ustawodawcę (?).