Prawo Międzynarodowe

Pomocnicze źródła „wyrokowania”

Art.38 § 1 Statutu MTS

„... d. z zastrzeżeniem postanowień art. 59, wyroki sądowe tudzież zdania najznakomitszych znawców prawa publicznego różnych narodów, jako środek pomocniczy do stwierdzania przepisów prawnych”

Rola i wpływ doktryny i orzecznictwa międzynarodowego na prawo międzynarodowe.


Doktryna – jej rola:

1.    Daleko donoślejsza rola doktryny w praktyce międzynarodowej, niźli praktyce wewnętrznej.  Szczególnie w przeszłości(Grocjusz (XVII w.) , Vattel (XVIIIw), szczególnie na kontynencie, skromniej w systemie common law.

2.    wpływ opinii doktryny na kształtowanie się, doprecyzowanie reguł, określenie zakresu norm zwyczajowych i ‘ozp’ jest niekwestionowany.

Art. 15 statutu Komisji Prawa Międzynarodowego – Akt kodyfikacji, polega on na „ (...) precyzyjnym formułowaniu i systematyzacji reguł prawa międzynarodowego w dziedzinach, w których mamy do czynienia ze stałą praktyką państw, precedensami i zbieżnymi opiniami doktryny ...”

3.    Wkład doktryny jest rzadko imiennie przywołany przez sądy międzynarodowe, często poglądy nauki są przywoływane w postępowaniu przez strony sporu


Orzecznictwo – orzecznictwo haskie (STSM i MTS) i orzecznictwo arbitrażowe

I.    Rola wyroków i opinii doradczych Trybunałów haskich

1.     Decyzje obu rodzajów mają względny zasięg. Wyroki w sprawie dotyczą wyłącznie stron sporu. Opinie doradcze nie wiążą zwracających się o nie organów ONZ.

Niemniej zarówno wyroki jak i opinie doradcze posiadają wielki autorytet, jak zauważa się „mają wielkie moralne znaczenie” i są szanowanym przez członków społeczności międzynarodowej źródłem informacji o prawie.

2. „Praktyka odwoływania się do wcześniejszych decyzji (wyroków i opinii) stała się jedną z najbardziej charakterystycznych cech procesu opiniowania i wyrokowania Trybunału” (Lauterpacht).

W istocie kształtuje się w wielu przypadkach linia orzecznictwa obejmująca aktywności, rozstrzygnięcia czynione nie tylko przez MTS, lecz również „ciąg” orzeczeń obu Trybunałów haskich.

3. Orzeczenia sądowe i opinie doradcze partycypują w kształtowaniu się norm prawa zwyczajowego, animują jego rozwój.

Polega to nie tylko na przyjmowaniu w traktatach wskazywanych w decyzjach sądów konstrukcji, lecz na przejmowaniu w redagowaniu klauzul traktatowych zwrotnych, języka , terminologii użytej przez Trybunały.
Rozważmy , czy nie odnajdziemy ich wśród jednostronnych aktów państw

Dlaczego?
Państwa jednostronnie ustosunkowują się, odnoszą się do międzynarodowych zdarzeń. Czyniąc to dokonują aktów jednostronnych. Zmierzają do wywołania nimi określonych, trwałych skutków, tak politycznych jak i prawnych.

Np. Proklamacja prezydenta USA Trumana z 28.09.1945 roku o prawie państwa nadbrzeżnego (US) do (bogactw) szelfu kontynentalnego.

Czy jednak akt jednostronny może być źródłem prawa?

Kategoria „źródło prawa międzynarodowego” implikuje istotnie porozumienia zainteresowanych państw jego powstaniem – relacji kontraktualnej.

„tak”/”tak”, „zgoda”/”zgoda”

Trudno w akcie jednostronnym dostrzec prima facie cień porozumienia – czy zatem refleksja nad aktem jednostronnym jako źródłem prawa międzynarodowego jest w założeniu swym uprawniona?