Prawo Międzynarodowe
Pomocnicze źródła „wyrokowania”
Art.38 § 1 Statutu MTS
„... d. z zastrzeżeniem postanowień art. 59, wyroki sądowe
tudzież zdania najznakomitszych znawców prawa publicznego
różnych narodów, jako środek pomocniczy do
stwierdzania przepisów prawnych”
Rola i wpływ doktryny i orzecznictwa międzynarodowego na prawo
międzynarodowe.
Doktryna – jej rola:
1. Daleko donoślejsza rola doktryny w
praktyce międzynarodowej, niźli praktyce wewnętrznej.
Szczególnie w przeszłości(Grocjusz (XVII w.) , Vattel
(XVIIIw), szczególnie na kontynencie, skromniej w systemie
common law.
2. wpływ opinii doktryny na kształtowanie
się, doprecyzowanie reguł, określenie zakresu norm zwyczajowych i
‘ozp’ jest niekwestionowany.
Art. 15 statutu Komisji Prawa Międzynarodowego – Akt
kodyfikacji, polega on na „ (...) precyzyjnym formułowaniu i
systematyzacji reguł prawa międzynarodowego w dziedzinach, w
których mamy do czynienia ze stałą praktyką państw,
precedensami i zbieżnymi opiniami doktryny ...”
3. Wkład doktryny jest rzadko imiennie
przywołany przez sądy międzynarodowe, często poglądy nauki są
przywoływane w postępowaniu przez strony sporu
Orzecznictwo – orzecznictwo haskie (STSM i MTS) i
orzecznictwo arbitrażowe
I. Rola wyroków i opinii
doradczych Trybunałów haskich
1. Decyzje obu rodzajów mają
względny zasięg. Wyroki w sprawie dotyczą wyłącznie stron sporu. Opinie
doradcze nie wiążą zwracających się o nie organów ONZ.
Niemniej zarówno wyroki jak i opinie doradcze posiadają
wielki autorytet, jak zauważa się „mają wielkie moralne
znaczenie” i są szanowanym przez członków
społeczności międzynarodowej źródłem informacji o prawie.
2. „Praktyka odwoływania się do wcześniejszych decyzji
(wyroków i opinii) stała się jedną z najbardziej
charakterystycznych cech procesu opiniowania i wyrokowania
Trybunału” (Lauterpacht).
W istocie kształtuje się w wielu przypadkach linia orzecznictwa
obejmująca aktywności, rozstrzygnięcia czynione nie tylko przez MTS,
lecz również „ciąg” orzeczeń obu
Trybunałów haskich.
3. Orzeczenia sądowe i opinie doradcze partycypują w kształtowaniu się
norm prawa zwyczajowego, animują jego rozwój.
Polega to nie tylko na przyjmowaniu w traktatach wskazywanych w
decyzjach sądów konstrukcji, lecz na przejmowaniu w
redagowaniu klauzul traktatowych zwrotnych, języka , terminologii
użytej przez Trybunały.
Rozważmy , czy nie odnajdziemy ich wśród jednostronnych
aktów państw
Dlaczego?
Państwa jednostronnie ustosunkowują się, odnoszą się do
międzynarodowych zdarzeń. Czyniąc to dokonują aktów
jednostronnych. Zmierzają do wywołania nimi określonych, trwałych
skutków, tak politycznych jak i prawnych.
Np. Proklamacja prezydenta USA Trumana z 28.09.1945 roku o prawie
państwa nadbrzeżnego (US) do (bogactw) szelfu kontynentalnego.
Czy jednak akt jednostronny może być źródłem prawa?
Kategoria „źródło prawa
międzynarodowego” implikuje istotnie porozumienia
zainteresowanych państw jego powstaniem – relacji
kontraktualnej.
„tak”/”tak”,
„zgoda”/”zgoda”
Trudno w akcie jednostronnym dostrzec prima facie cień porozumienia
– czy zatem refleksja nad aktem jednostronnym jako
źródłem prawa międzynarodowego jest w założeniu swym
uprawniona?