Prawo Międzynarodowe

Taka interpretacja terminu „ogólne zasady prawa” jest ciągle dominująca - ale jest zdaniem wielu zbyt restryktywna, – bowiem odnosi to pojęcie do zasad generalnych wywodzonych z krajowych systemów prawnych.

Interpretacja szersza wskazuje, że zbiór ‘ozp’ obok dominujących w nim zasad wykształconych krajowych porządkach prawnych obejmuje także …’ozp’  wypracowane w obrębie międzynarodowego porządku prawnego – ogólne zasady prawa międzynarodowego.


Jakie zasady wywiedziono z krajowych porządków prawnych?

Zasady materialne:
- zasada dobrej wiary;
- zasada zakazująca nadużywania prawa;
- zasada nakazująca naruszycielowi prawa naprawić wyrządzona szkodę;
- zasada – „nikt nie może przekazać drugiemu więcej praw niż sam posiada”;
- zasada uszanowania praw nabytych;
- zasady dotyczące wad oświadczeń woli;

Zasady proceduralne:
- zasada powagi rzeczy osądzonej;
- zasada stanowiąca, że nikt sędzią we własnej sprawie;
- zasada równości stron w procesie;
- zasada poszanowania prawa do obrony;

Zasady przyjęte w międzynarodowym porządku prawnym to  m.in.:

Zasady dotyczące relacji między porządkami prawnymi (międzynarodowym , a krajowym) w tym:

- zasada wyższości traktatu (zobowiązań międzynarodowych) nad prawem wewnętrznym;

Zasady dotyczące konfigurowania kompetencji (jurysdykcji) państwowych, w tym:

- zasada poszanowania praw podstawowych osoby ludzkiej;
- zasada uti possidetis iuris;

Zasady dotyczące wykonywania odpowiedzialności międzynarodowej , w tym:
- zasada wyczerpania wewnętrznych środków dochodzenia sprawiedliwości;

Skoro każda społeczność potrzebuje prawa – ubi societas ibi ius - to każda społeczność potrzebuje … ‘ogólnych zasad prawa’.


Społeczność krajowa, społeczność międzynarodowa… społeczność europejska (Wspólnota Europejska)…

Jaką rolę odgrywają ‘ozp‘ współcześnie w relacjach międzynarodowych (XX/XXI)?

„’ozp’ odgrywają na pewno znaczącą rolę w kształtowaniu relacji między państwami członkowskimi a OM (przykład Wspólnoty Europejskiej).

Nas interesuje przede wszystkim pytanie, : Jaką rolę odgrywają ‘ozp’ w normowaniu relacji stricte międzynarodowych?


W tej międzynarodowej perspektywie:


1. ‘ozp’ to środek – (art. 38 $ 1 lit. c) – pozwalający w postępowaniu sądowym na konieczne wypełnienia luk w zbiorze powszechnych reguł prawa międzynarodowego tj., norm traktatowych i/lub zwyczajowych (art. 3* $ 1 li. a i b) , niezbędne dla wydania wyroku;

- Czy aplikowanie ‘ozp’ w tym rozumieniu implikuje współcześnie jedynie praktykę ograniczenia przypadków non liquet, czy też (jak na przełomie XVIII/XIX wieku i później…) możliwość wykluczenia sytuacji non liquet?

W sprawie Micheline Desgrances Trybunał Administracyjny Międzynarodowej Organizacji Pracy (Sąd Międzynarodowy) (1953) stwierdził, że „(…) jest fundamentalna regułą wszelkich technik postępowania reguł, która stanowi, że żaden trybunał nie może powstrzymać się od osadzenia sprawy pod pretekstem milczenia czy niejasności prawa.”

Ze stwierdzenia Trybunału wnioskować , zetem możne, że „milczenie lub niejasność ”prawa międzynarodowego (na podstawie, którego wyrokuje) nie zwalnia trybunału z wydania werdyktu. Jeśli wyrok , ma zapaść oparty być może jedynie na ‘ozp’.

Znajdujemy wszakże częściej wyrażany pogląd, że wskazanie wśród podstaw wyrokowania ‘ozp’ nie wyklucza przypadku non liquet.


2. ‘ozp’ to zbiór subsydiarnych wobec traktatu i prawa zwyczajowego reguł (1rt 38 $1 lit. a-c);

Norm subsydiarnych bowiem służą – w procesie wykładni jedynie doprecyzowaniu reguł pisanych lub niepisanych (zwyczajowych).

‘Ozp’ zatem nie mogą zastąpić normy traktatowej lub zwyczajowej. Są wspomagającym(„drugorzędnym !!!?”) je zbiorem norm?

A co z hierarchią źródeł?

Nie ma miejsca, bowiem subordynacja jest refleksem dominacji traktatu/ zwyczaju  (prawa międzynarodowego) nad ‘ozp’ (prawem wewnętrznym)?Ale…

Może więc należy mówić jedynie o hierarchii podstaw wyrokowania?


3.’ozp’ to zbiór norm, który jest „wchłaniany ” przez prawo traktatowe i zwyczajowe, przez co jest uważany jako „przejściowy”, „zanikający” zbiór norm?

???

Jeżeli akt kodyfikacji i przyjęty w procesie kodyfikacji traktat nie ruguje z kręgu zobowiązań międzynarodowych zwyczaju, przyjąć należy, że ujęcie norma traktatową lub zwyczajową ‘ozp’ nie musi oznaczać zaniku ‘ozp’ jako autonomicznej normy.

Sumując…
„(…) ogólne zasady prawa stanowią „bazę” dla rozwoju prawa międzynarodowego. Pozwalają więc w koniecznym przypadku na dostosowanie prawa międzynarodowego do nowych potrzeb społeczności międzynarodowej i czasami także do wypełnienia jego luk ” (Carreau)

O ‘ozp’ zatem powiedzieć możemy, że:

- tworzą niezbyt liczny zbiór norm;
- są przywoływane przede wszystkim  jako oczywisty i konieczny opis przesłanek spójności i racjonalności porządku prawnego, w drugim dopiero, choć ważnym, planie jako zbiór reguł pomagających normować konkretne przypadki międzypaństwowych , i nie tylko, relacji;
- ich pochodzenie w podstawowym wymiarze (krajowe porządki prawne ponad 190 państw), przydaje im charakter ‘zasad konstytucyjnych’  międzynarodowego porządku;