Prawo Międzynarodowe


Norma powszechna prawa zwyczajowego, pojawia się wtedy, gdy praktyka nosi znamiona powszechności (+ oczywiście opinio iuris), a jest taka, gdy:

- znacząca liczba państw w niej uczestniczy;
- w tym uczestniczą  w niej państwa, które są obiektywnie (z natury rzeczy) zainteresowane dana dziedziną obrotu.

Skoro norma powszechna prawa zwyczajowego, pojawia się w następstwie ukształtowania się praktyki o takich znamionach rodzi się pytanie, czy możliwym jest przeciwstawienie się jej?

„Persistent objector” – stale, konsekwentnie sprzeciwiający się skuteczności zwyczajowego reżimu, tak w chwili jego postanowienia, jak i w każdym późniejszym czasie.

US są persistent objector wobec kształtowania się zwyczajowego reżimu będącego odzwierciedleniem postanowień tej części konwencji o prawie morza (1982), która dotyczy Obszaru (rozdz.XI) – a więc dna morskiego i jego zasobów, które stanowią według konwencji – należące do całej społeczności międzynarodowej – „wspólne dziedzictwo ludzkości”.

Status prawny Obszaru i jego zasobów – art.137.1 „Żadne państwo nie będzie występować z roszczeniami ani wykonywać suwerenności lub suwerennych praw nad jakakolwiek częścią Obszaru lub jego zasobów, ani też żadne państwo lub osoba fizyczna bądź prawna nie będą zawłaszczać jakiejkolwiek jego części. Żadne taki roszczenie lub wykonanie suwerenności bądź suwerennych praw nie będą uznawane.”


 
WYKŁAD 12 (03-01-2006)


II Element subiektywny zwyczaju

Przekonanie o zgodności zachowań z prawem

Opisuje je termin opinio iuris sive necessitatis – “Przekonanie o prawie lub konieczności”.

„Refleksja nad rolą opinio iuris w procesie kształtowania się zwyczaju przypomina poszukiwanie kamienia filozoficznego, którego odnalezienie pozwala na przekształcenie obojętnej masy zakumulowanej praktyki w złoto wiążących reguł prawa… ”

Przekonanie (poczucie prawne) łączymy, zatem ze:

zgodą na to, że reguła staje się normą prawa zwyczajowego;
stanem świadomości, że reguła jest ukształtowaną norma prawa zwyczajowego;

Dwie funkcje - opinio iuris – w procesie stanowienia normy zwyczajowej:

funkcja konstytutywna - zgoda na powstanie normy zwyczajowej;
funkcja deklaratywna – potwierdzenie istnienia normy zwyczajowej;


2. Co jest przejawem opinio iuris?

Akty akceptacji (zgody) państw (werbalne- materialne; aktywne-pasywne) danej normy(zbioru norm );
 +
 w przypadku zwyczaju powszechnego … przypisywana także państwom ‘neutralnym’ wobec pewnych aktywności , postawa ”przyjęcia do pozytywnej wiadomości skuteczności zwyczajowego reżimu”;


3. Które z przejawów opinio iuris dominują?

Oczywiście akty zgody (werbalne- materialne; aktywne-pasywne);

Sygnalizuje to definicja aktu kodyfikacji prawa – art. 15 statutu Komisji Prawa Międzynarodowego ONZ.

Akt kodyfikacji to akt ujmowania w formie umowy międzynarodowej norm prawa zwyczajowego.

Polega on na: „ (…)Precyzyjnym formułowaniu i systematyzacji reguł prawa międzynarodowego w dziedzinach, w których mamy do  czynienia ze stałą praktyka państw, precedensami i zbieżnymi opiniami doktryny.  ”


4. W świetle przeprowadzonych wywodów nt. praktyki i opinio iuris możemy powiedzieć, że w klasycznej refleksji nad prawem zwyczajowym element obiektywny i subiektywny , ściśle ze sobą splecione, w koniecznej proporcji kreują normę prawa zwyczajowego.


Praktyka – zrównoważona w swych przejawach i intensywności.

Przekonanie prawne - odnajdywanie w stanie świadomości realizujących zrównoważoną w swych przejawach praktykę.


Bez uszczerbku dla reguły koniecznej proporcji komponent praktyk tworzących normę zwyczajową będącej wszak od pewnego momentu refleksem ukształtowanej opinio iuris może być zróżnicowany, co do swej intensywności i formy.