Prawo Międzynarodowe
Umowa międzynarodowa a państwa trzecie
Pacta tertiis nec nocent nec prosunt – umowa nie może
przyznawać praw ani nakładać obowiązków na państwa,
które nie są jej stronami.
Wyjątki od zasady:
Umowy na korzyść państwa trzeciego (pacta in favorem tertii)
Umowy na niekorzyść państwa (pacta in onus tertii)
Korzystanie z praw przez państwo trzecie jak i przyjęcie
ciężarów musi zostać przez państwo trzecie przyjęte.
Konieczna jest jego zgoda.
W przypadku korzyści, zgodę państwa trzeciego można domniemywać.
W przypadku obowiązku, ciężaru – zgoda państwa musi być
wyrażona w sposób wyraźny, na piśmie.
Umowa z Poczdamu – wolą stron dokonywała 2.07.1945 roku
trwałego transferu Ziem Odzyskanych na rzecz Polski, był dla Polski
właśnie pactum in favorem tertii.
„IX. Polska (…)
Co do zachodniej granicy Polski ustalono, co następuje:
(…) Trzej Szefowie Rządów zgadzają się, że zanim
nastąpi ostateczne określenie zachodniej granicy Polski, byłe terytoria
niemieckie (…) zgodnie z porozumieniem osiągniętym na
niniejszej Konferencji (…) będą podlegać administracji
Państwa Polskiego i z tego względu nie będą uważane za część
radzieckiej strefy okupacyjnej w Niemczech.”
Czy Polska przyjęła oferowane Układem korzyści?
W Układzie znajdujemy:
„ (…) Szefowie trzech rządów zasięgnęli
opinii Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej co do
przyrostu terytoriów na północy i zachodzie,
które Polska ma otrzymać. Prezydent Krajowej Rady Narodowej
i członkowie Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej zostali
przyjęci na konferencji, gdzie w pełni przedstawili swe
poglądy”.
Umowa z Poczdamu, która wolą strona dokonywała 2.07.1945
roku trwałego transferu ziem odzyskanych na rzecz Polski była dla
Niemiec pactum in onus tertii;
Zgoda na piśmie na decyzję okrojenia terytorium Rzeszy –
wiązana jest z aktem kapitulacji Niemiec z 9.05.1945 r.
Zasada pacta sunt servanda – najdobitniej sublimuje sens
obrotu traktatowego;
Umowa obowiązuje nie tylko dlatego, że taka jest wola stron, ale także
dlatego, że w tle indywidualnego kontraktu odnajdujemy splot racji
moralnych, społecznych, naturalnego porządku rzeczy, który
tego wymaga.
Z zasady tej wyprowadza się domniemanie mocy obowiązującej umowy w
najszerszym sensie.
Jeśli zatem poszczególne strony nie wypowiedziały umowy, ani
się z niej nie wycofały i póki wyraźnie nie można
okoliczności wzruszającej jej skuteczność (??? domniemywać, wykazać
???), umowa wiąże wszystkie jej strony.
Jak przełożono termin pacta sunt servanda na nowożytną formułę?
Art. 26 „Każdy będący w mocy traktat wiąże jego strony i
powinien być przez nie wykonywany w dobrej wierze.
Co należy uczynić aby nie naruszyć tej zasady?
Należy skrupulatnie aplikować postanowienia KW dotyczące:
- Stosowania umów w czasie;
- Zawieszenia stosowania umowy;
- Stosowania umów w przestrzeni;
- Interpretacji umów;
- Wygaszania umów;
Jakie zdarzenia sygnalizują o kresie norm umowy?
(1) zmiana przyjętych już norm umowy;
(2) wygaśnięcie umowy;
(1) Zmiana przyjętych już norm umowy
– dwa akty ich zmiany:
‘Rewizja’ umowy – kompleksowa zmiana,
części traktatowego reżimu;
‘Poprawka’ umowy – cząstkowa modyfikacja
pewnych, szczegółowych postanowień umowy.
Np. Karta NZ przyjęła o zróżnicowanie i ustanowiła dwie
procedury.
Art. 108 określa procedurę wnoszenia poprawek do Karty, zaś art. 109
dokonywania rewizji Karty.
Wygaśnięcie umowy – oznacza jej kres – przy czym
wszelkie skutki prawne jakie do chwili ‘zamknięcia’
umowa wywoływała pozostają w mocy.
Byłoby dobrze zatem, gdyby każda umowa zawierała postanowienia,
które określiłyby sposób jej wygaśnięcia, tak
jednak niestety nie jest.
Okoliczności (warunki) wygaśnięcia umowy dzielimy na:
I. przewidziane umową,
II. wskazane ‘w każdym
czasie’ przez stronę umowy.
i dalsze okoliczności wygaśnięcia:
III. będące następstwem postępowania
państw stron umowy;
IV. i będące następstwem zdarzeń od
państw niezależnych;
1. Okoliczności wygaśnięcia umowy przewidziane przez nią samą to
okoliczności przewidziane:
a. wyraźnie
b. bądź pozwalające na jej gruncie
domniemywać takiego skutku
Okoliczności wyraźne przewidziane umową:
1. czas trwania umowy
Porozumienie panamsko – amerykańskie z 7 września 1977 roku w
sprawie kanału panamskiego, przewidywało jego wygaśnięcie w dniu
31.12.1999 roku;
Porozumienie chińsko – brytyjskie poddawało 99 letniej
brytyjskiej dzierżawie rejonu Hong – Kong – traktat
pekiński z 1898 roku;
Traktat powołujący EWWiS (18.04.1951r.) ustanawiał wspólnotę
na 50 lat.
2. Spełnienie warunku rozwiązującego.
Umowa między ONZ a USA z 26.07.1947 r. o siedzibie ONZ przewiduje w
artykule 24, że „(…) porozumienie traci moc
obowiązującą, gdy siedziba ONZ zostanie przeniesiona poza terytorium
Stanów Zjednoczonych”
3. Uruchomienie procedur wypowiedzenia się lub wycofania się
przewidzianych umową.