Prawo Międzynarodowe
1. Kto jest suwerenem?
2. Jakie są prerogatywy suwerena?
3. Jaki zbiór reguł normuje
relacje z innymi legitymizowanymi do jej uprawiania?
„Orędzie prezydenta Woodrowa Wilsona 8.01.1918 pkt.13
– „ Należy stworzyć niezawisłe państwo polskie,
które powinno obejmować tereny zamieszkane przez
niezaprzeczalnie polskie grupy ludności, któremu należy
zapewnić swobodny i bezpieczny dostęp do morza, a którego
polityczną i gospodarczą niezawisłość i terytorialną całość należy
zagwarantować prawem międzynarodowym.
a także ustanowienie przez LN systemu opieki nad terytoriami
mandatowymi (1919)”
Zasada narodowości po wprowadzeniu Karty NZ to zasada samostanowienia
narodów, zasada prawa międzynarodowego.
Ta zasada prawa stymuluje procesy państwowotwócze
– tzw. Proces dekolonizacji (po 1960) – na
obszarach niesamodzielnych (rozdz. XI Karty NZ) i powierniczych (XII
Karty NZ), przywoływana także w Europie Środkowej i
Wschodniej w latach 90’.
Animuje ona (wiele niespełnionych) aspiracji niepodległościowych....
Komponenty w społeczności międzynarodowej w chronologicznym rozwoju od
800...
Państwa więzi osobistej personenverbandstaat,
Państwa suwerenne opisywane terminem „dynastycyzm
własnościowy”- władza, poddani ....terytorium bez
szczegółowej delimitacji granic;
Państwa suwerenne narodowe – władza, ludność
(naród - obywatele), terytorium (przestrzeń umowami opisana,
precyzyjnie wyznaczona biegiem granic);
2. Nowe państwo narodowe dziedziczy wszystkie atrybuty suwerenności po
państwie monarszym. Rewolucja i Ancienne Regime łączy się w kulcie
indywidualizmu państwowego.
Od XVIII wieku, prerogatywy suwerena zaczynają być kodyfikowane.
Konstytucje definiują istotę suwerenności. Idea zostaje
przełożona na zbiór reguł prawa. Najwyższego
krajowego, następnie prawa międzynarodowego.
„Sovereingnty is wholly legally definied concept; domestic
constitutionsad international agreements define the scope of all
rulers’ and citizents’ legitimate
authority” (Teschke)
3 Prawo pozytywne wynikające z traktatów i prawa
zwyczajowego .... wyłącznie ono normuje relacje społeczności
suwerenów.
Z ich woli powstaje, trwa i gaśnie.
Odzwierciedla (treść prawa i jego forma) głęboki przeobrażenia
kulturowe i cywilizacyjne będące pochodną: politycznych rewolucji,
rewolucji technicznych, wojen światowych XX wieku, procesów
dekolonizacji, pojawienia się broni masowej zagłady,...
Funkcją prawa międzynarodowego staje się nie tylko potrzeba
zabezpieczenia indywidualnych interesów suwerennych państw
lecz także potrzeba działań wspólnych -
wynikających z egzystencjalnych zależności i kształtującej się
wspólnoty losu ( następstwo stopniowego zamykania
się społeczności międzynarodowej).
Istotnymi zatem znamionami międzynarodowego porządku prawnego
– XIX, XX – są:
- Praktyka kolektywnego działania; w tym
państw najpotężniejszych – mocarstw
- Postępująca instytucjonalizacja pewnych
sfer obrotu;
- Narastające bogactwo regulacji i
zróżnicowane mechanizmy ich implementacji;
Spróbujmy proces kształtowania się tych znamion –
toute proportion garedees – odnieść kolejno do obu stuleci.
Praktyka kolektywnego działania – XIX wiek
Jej ilościowy wymiar – przegląd praktyk kontaktów
wielostronnych z lat 1840-1914 daje szacunek 3000
Praktyka realizowania w kręgu państw, które tworzą:
Państwa europejskie i USA od 1776.
Państwa Ameryki łacińskiej – rewolucja
niepodległościowa (1810-1825) : Haiti (1804); Wenezuela
(1817); Meksyk i Gwatemala (1821); Brazylia (1822), Boliwia (1825)...
Imperium Ottomańskie (wysoka Porta) (1856)
Japonia Chiny koniec XIX wieku
Liga narodów – 1938 – 54
członków
Europa nadaje ton decyduje o kryteriach przynależności do
kręgów ‘narodów
cywilizowanych’.
Jej jakościowy wymiar – traktaty wielostronne- akty
kodyfikacji prawa;
Traktaty dwu i wielostronne
Traktaty ustawy i traktaty kontrakty