Prawo Międzynarodowe
NARODZINY UMOWY
Zawieranie umowy międzynarodowej ma 2 znaczenia:
1. Moment zaciągnięcia węzła
obligacyjnego w płaszczyźnie PM – akt wyrażenia zgody na
związanie się traktatem przez państwo.
2. Proces wypracowywania traktatu.
Ad. 1) Art. 11 KW - Sposoby wyrażania zgody na związanie się traktatem
„Zgoda państwa na związanie się traktatem może być wyrażona
przez podpisanie, wymianę dokumentów stanowiących traktat,
ratyfikację, przyjęcie, zatwierdzenie lub przystąpienie albo w
jakikolwiek inny uzgodniony sposób”.
Ad. 2) Proces wypracowywania traktatu – 4 fazy –
normowane prawem krajowym (PK) i prawem międzynarodowym (PM):
A. Inicjatywa podjęcia prac nad traktatem
i czas negocjacji, które kończy akt przyjęcia tekstu i
stwierdzenia jego autentyczności – uwierzytelnienie tekstu (
PK, PM)
B. Podjęcie decyzji o związaniu się
traktatem (PK)
C. Notyfikowanie o podjętej decyzji (PM)
D. Wejście traktatu w życie zgodnie z
jego postanowieniami (PM)
Akt zawarcia umowy międzynarodowej – wykonywanie ius
contrahendi i ius tractatum przez suwerenne państwa:
1. Pierwszy atrybut suwerennego podmiotu
– „cenna” kompetencja;
2. W skutku swoim ogranicza kompetencje
państwa – parlamentu. Akt zawarcia umowy niemal zawsze
skutkuje ograniczeniem kompetencji państw tzn. zaciągane zobowiązania w
istocie swojej ograniczają swobodę unormowania pewnych
obszarów życia społecznego przez krajowego ustawodawcę. Z
tej przyczyny procesy zawierania umów w tej części, w jakiej
są normowane prawem krajowym zawierają mechanizmy angażujące w proces
zawierania umów organy ustawodawcze.
3. Ewoluujące: ilość / jakość / formuły
porozumień.
Kto w RP posiada cenną – treaty making power –
kompetencję traktatową? Konstytucja z 1997r. wskazuje na Prezydenta i
Radę Ministrów.
Prezydent RP
Art. 133 Konst. RP
1. Prezydent Rzeczypospolitej jako reprezentant państwa w stosunkach
zewnętrznych:
1) ratyfikuje i wypowiada umowy międzynarodowe, o czym
zawiadamia Sejm i Senat,(…)
Parlament na przełomie wieku XIX i XX zaczął patrzyć na ręce osobom,
które zawierały traktaty. Pewne przypadki wymagają
współdziałania z parlamentem.
Art. 89 Konst. RP
1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej
wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa
dotyczy:
1) pokoju, sojuszy, układów politycznych lub
układów wojskowych,
2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich
określonych w Konstytucji,
3) członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w organizacji
międzynarodowej,
4) znacznego obciążenia państwa pod względem finansowym,
5) spraw uregulowanych w ustawie lub w których
Konstytucja wymaga ustawy(…)
Art. 90 Konst. RP sygnalizuje o możliwości zawierania pewnych
szczególnych traktatów –
traktatów, które pozwalają przenieść na
organizację międzynarodową kompetencję organów państwowych w
niektórych sprawach.
Art. 90 Konst. RP
1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej
przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu
kompetencje organów władzy państwowej w
niektórych sprawach.
2. Ustawa wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o
której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością
2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby
posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w
obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w
referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację
podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Zbiór traktatów ratyfikowanych przez Prezydenta
RP:
a. Traktaty ratyfikowane za zgodą
parlamentu
? Zgoda na ratyfikację umowy w drodze
normalnej procedury ustawodawczej(art. 89 ust. 1)
? Zgoda na ratyfikację w drodze
większości kwalifikowanej obu izb( art. 90 ust. 2)
? Zgoda na ratyfikację w drodze
referendum (art. 90 ust.3)
b. Traktaty ratyfikowane bez potrzeby
konsultowania się z parlamentem (np. Traktat lizboński z 1990r.
– uznawanie dyplomów szkół wyższych w
przestrzeni europejskiej).