Prawo Międzynarodowe

HIERARCHIA ŹRÓDEŁ PM
W systemie PM nie występuje hierarchia źródeł PM!!!!!!!


Wyrok MTS z 1986r. w sprawie Nikaragua vs. USA
W tej sprawie MTS potwierdził, że nie ma hierarchii źródeł PM. Rozważał w tej sprawie relacje reguł dotyczących tej samej materii zawartych w traktacie i powszechnym prawie zwyczajowym. Musiał odpowiedzieć na pytanie w jakiej relacji pozostają normy regulujące pewną kwestię, przyjęte umową międzynarodową a powszechnym prawem zwyczajowym. Chodziło ściślej o 2 zasady:
?    Zasada zbadania, w jakiej relacji pozostają zasady formułujące zakaz interwencji (ingerencji) w sprawy wewnętrzne drugiego państwa i
?    Zasada użycia siły lub groźby jej użycia przeciwko całości terytorialnej lub niepodległości państwa (zapisane w Karcie NZ, a nie zapisana ale występująca w powszechnym prawie zwyczajowym).

 Stan faktyczny
Na początku lat 80. Nikaragua była rządzona przez formacje socjalizujące (komunizujące) na których czele stał
Daniel Ortega (przyjaciel Castro i dziadka Checevary). Dochodzi do politycznego napięcia między USA a Nikaraguą, które osiągnęło taki poziom, że administracja USA zaczęła wspomagać opozycję polityczną w Nikaragui (finansowo, materialnie, militarnie – pewne formacje wkraczały na jej teren z Hondurasu i prowadziły dywersję) oraz zablokowała wejścia do niektórych portów w Nikaragui (zaminowanie wejść), ostrzału instalacji służących do wydobywania ropy naftowej. USA nie ukrywało, że te działania mają na celu obalenie rządu Ortegi. Wszystkie te działania zostały zakwalifikowane przez Daniela Ortegą jako zachowanie naruszające podstawowe reguły porządku międzynarodowego (były to akty ingerencje w sprawy wewnętrzne państwa).

Art. 34 MTS 1. Tylko państwa mają prawo stawać jako strony przed Trybunałem(…).
Art. 35 MTS 1. Przed Trybunałem mają prawo stawać państwa, będące stronami w niniejszym Statucie

Nikaragua pozwała USA do MTS. Dlaczego MTS był właściwy do rozstrzygnięcia tego sporu? Społeczność międzynarodowa ma sąd, ale żeby sąd rozstrzygał spór między zainteresowanymi to nie wystarczy tylko podpisać statut, ale państwa muszą się jeszcze zgodzić na rozstrzyganie go przed MTS. Jak ten spór został wniesiony?

Art. 36 MTS
1. Orzecznictwu Trybunału podlegają wszelkie spory, które doń wniosą strony(…)
2. Państwa, (…)mogą w każdym czasie oświadczyć, że, w stosunku do każdego innego państwa, które przyjęło takie same zobowiązanie, uznają za przymusową ipso facto i bez specjalnego porozumienia, jurysdykcję Trybunału (…)
3. Deklaracja, (…)może być bezwarunkowa, albo pod warunkiem wzajemności ze strony (…) określonych państw (…)

Żeby spór między USA a Nikaraguą zaistniał trzeba zidentyfikować, czy strony sporu godzą się na to żeby MTS rozstrzygał. Trzeba wykazać również, że Nikaragua i USA złożyły już wcześniej (prze zaistnieniem sporu) stosowne deklaracje, w których sygnalizowały swoją gotowość poddania się jurysdykcji MTS w sytuacji, gdyby opisane w deklaracji określone kategorie sporu się pojawiły. USA złożyły odpowiednią deklarację po podpisaniu Karty NZ w latach 40., a deklaracja o właściwości, która implikowała właściwość MTS wobec wniosku Nikaragui, w którym MTS zdecydował że jest właściwy do rozstrzygania sporu, którego stroną jest Nikaragua, wnioskował na podstawie wniosku Nikaragui złożonej przez nią w 1929r. do STSM.

Art. 36 MTS
(…)
5. Deklaracje, które były złożone stosownie do artykułu 36 Statutu Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej i które są jeszcze w mocy, będą uchodziły (…)za przyjęcie przymusowej jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości aż do ich ekspiracji i stosownie do ich brzmienia.

Ten spór się zmaterializował jako postępowanie przed trybunałem w Hadze w następstwie wyrażenia zgody przez zainteresowanych stron. (Nikaragua – deklaracja z 1929r, USA – deklaracja w latach 40.). MTS zaczyna prowadzić postępowanie przeciwko USA. USA przypomniało sobie, że złożona przez nich deklaracja o właściwości MTS zawiera pewną klauzulę. Deklaracja USA była warunkowa. Wykluczała ona właściwość Trybunału  w odniesieniu do sporów pojawiających się na tle stosowania traktatów wielostronnych, chyba że wszystkie strony tego wielostronnego traktatu są stronami sporu np. na tle Karty NZ (Nikaragua powoływała się na naruszenie art. 2 § 4 i §7 Karty). MTS – zgoda nie będziemy rozstrzygać sporu na podstawie Karty NZ, ale na podstawie powszechnego prawa zwyczajowego, który zawiera zakaz używania i grożenia użyciem siły wobec innego państwa oraz zakaz ingerowania w sprawy wewnętrzne innych państw. Spór został rozstrzygnięty na podstawie analogicznych co do treści i mocy reguł prawa traktatowego – na podstawie prawa zwyczajowego. „(…) nie ma jakiegokolwiek powodu, aby uważać, gdy PM zwyczajowe obejmuje reguły identyczne do tych przewidzianych prawem konwencyjnym, że to ostatnie „zachodzi” na to pierwsze, w konsekwencji czego prawo zwyczajowe pozbawione jest dalszej samodzielnej egzystencji”. W międzynarodowym porządku prawnym istnieją równoległe wobec siebie i skuteczne reguły niepisane (zwyczajowe) i reguły traktatowe, które mają ekwiwalentne znaczenie. I USA się na tym „przejechało”. Wyrok stwierdził naruszenie reguł. Nikaragua i USA odstąpiły od wyliczania sobie poniesionych strat.